Sevgili Akhisarlılar merhaba, iyi haftalar dilerken herkesi saygı ve sevgi ile selamlıyorum. Bu hafta yeniden iş hukukuna dönüşle güncel bir konuyu daha sizlerle paylaşmanın heyecanı içindeyim. Bu haftaki konumuz kadın işçileri ve evlilik nedeniyle feshi kapsıyor.
1475 Sayılı İş Kanunu´nun 14. Maddesi, kıdem tazminatına hak kazanma koşullarını belirtmiştir. Kanun, evlilik nedeniyle iş akdini 1 yıl içerisinde feshetme imkânını yalnızca kadın eşe vermektedir. 14. Madde hükmüne göre ??kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi arzusu ile iş akdini sona erdirmesi? hallerinde işçinin işe başladığı tarihten itibaren iş sözleşmesinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir. Bir yıldan artan süreler için aynı oran üzerinden ödeme yapılır?.
Kadın işçinin evlendiği tarihten itibaren 1 yıl içinde iş sözleşmesini feshetmesi ve kıdem tazminatını işverenden talep etmesi gerekir. Aksi halde bu haktan yararlanamaz. Kadın işçinin bu haktan yararlanabilmesi için iş sözleşmesinin devam ediyor olması şarttır. Önemle belirtmek gerekir ki; Bir yıllık sürenin başlangıç tarihi resmi nikâhın yapıldığı gün olmakla birlikte, dini nikâhın varlığı yahut düğün günü, sürenin başlangıcında dikkate alınmamaktadır.
Evlenme nedeniyle kadın eşin işten ayrılması durumunda işveren işçisinin kıdem tazminatını ödemelidir. Ancak işveren tarafından ihbar tazminatının ödenmesi mümkün olmayacağı gibi, işçinin ihbar süresince çalışması gibi bir durum da söz konusu olmayacaktır.
Evlilik nedeniyle iş sözleşmesini sona erdirmek isteyen kadın işçinin, işverene dilekçe ve ekinde evlenme cüzdan fotokopisini içerecek şekilde müracaat ederek, kıdem tazminatını talep etmesi gerekir. Kıdem tazminatının ödenmesi için iş sözleşmesinin son bulduğu tarihte, kıdem tazminatının ödenmesi şartlarından biri olan çalışılmış sürelerin toplam 1 yılı geçmiş olması gerekir. Aksi halde kıdem tazminatı ödenmez. Örneğin; 01.01.2013 tarihinde işe giren, 01.07.2014 tarihinde evlenen kadın işçi 30.06.2015 tarihine kadar kıdem tazminatını alarak işten ayrılabilecektir.
Kadın işçinin evlenme nedeniyle hizmet akdini feshetmesi, işçi ve işveren arasında anlaşmazlıklara sebep olacak ise, işçi hizmet akdini evlenme nedeniyle feshettiğini noter aracılığıyla işverene bildirmelidir.
Evlilik nedeniyle kıdem tazminatı alarak işten ayrılan işçi başka bir işyerinde çalışabilir mi?
Evlendikten sonra bir yıl içinde kıdem tazminatı alarak işten ayrılan kadın işçinin, tekrar çalışmaya başlamasının çalışma hak ve özgürlükleri kapsamında olduğu kabul edilmiştir. Bu nedenle, evlendikten sonra kıdem tazminatını alıp işten ayrılan kadın işçi, sonrasında başka bir işyerinde yeniden çalışmaya başlayabilecektir.
Çünkü kanundaki hükmün koyuluş amacı ne olursa olsun önemli olan kanunun metnidir. Evlenen kadına tanınan bu hak, kanunda hiçbir şarta bağlanmamıştır. Öyleyse, kanunun açıkça kadına verdiği bir hakkı, kötüye kullanıldığını iddia ederek elinden almak doğru değildir. Zaten Yargıtay kararları da bu yöndedir.
Bir kararından da görüleceği üzere Yargıtay şöyle demektedir: ?? bu hüküm kuşkusuz aile birliğini koruma amacıyla getirilmiş olup çalışma hayatını evlilikle birlikte gereği gibi yürütemeyeceği düşüncesinde olan kadına yasayla tanınmış bir olanaktır. Bir işyerinde çalışmakta iken evlenen bir kadın Yasa´nın tanıdığı olanaktan yararlanarak kıdem tazminatını almak suretiyle ayrılmışsa daha sonraki dönemlerde çalışma hakkını kaybettiğinden söz edilemez. Diğer taraftan önceki işinden ayrılan kadın ayrılmasını hemen takiben çalışmayla evliliği öncekine göre daha kolaylıkla yürütebileceği yeni bir iş bularak çalışmasını da sürdürebilir. Bu kuşkusuz sübjektif bir değerlendirmedir. Olayda hakkın kötüye kullanılması söz konusu değildir.? denilmiştir. (Hukuk Genel Kurulu 27.04.1988, 88/9-225 E.)
Boşandığı eşiyle yeniden evlenen işçinin kıdem tazminatı talebi nasıl değerlendirilir?
Kadın işçinin boşandığı eşi ile yeniden evlenmesi halinde, kıdem tazminatının ödenemeyeceğine dair İş Kanununda herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır.
Burada dikkat edilmesi gereken, iş mahkemesinin kanuna karşı hile ve hakkın kötüye kullanılması hakkındaki tespitleri yapması gerektiğidir. Bu nedenle boşandığı eşiyle yeniden evlenen işçinin iş akdini feshedip kıdem tazminatı talep etmesinde yasal açıdan bir sakınca yoktur.
Evlilik nedeniyle işten ayrılan kişi işsizlik ödeneğine hak kazanılabilir mi?
İşsizlik sigortasına ilişkin düzenlemeler, ?4447? Sayılı yasa ile yapılmaktadır. Söz konusu yasa kapsamında; iş sözleşmesini kendi isteğiyle fesih eden işçinin (istifa), işsizlik ödeneğinden yararlanması mümkün olamamaktadır. Feshin, evlilik veya taşınma gerekçesi ile yapılmış olması, işsizlik sigortası hakları bakımından geçerli olan uygulamayı değiştirmemektedir.
Sevgi ve saygılarımla?
Av. Esra ARSLAN
Paşa Mah. 13 Sk. No:29 D:5 Teraman Apt. Akhisar/MANİSA
İletişim ve sorularınız için: akhisargundem@mail.com
av.esraarslan@outlook.com
