Sevgili Akhisarlılar, bir Çarşamba günü daha sizlerle beraber olmaktan çok mutluyum. Geçen haftaki yazımı uzun tutmam nedeniyle birkaç gün sizlerle beraber olduk. Bundan sonraki haftalarda biraz daha pratik olarak devam etmeye çalışacağız. Bu hafta Kıdem Tazminatı koşullarını ve kıdem tazminatında ekim 2017 itibariyle yapılan değişiklikler neticesinde son durumu irdeleyeceğiz.
Kıdem Tazminatı koşulları
Kıdem Tazminatı Hak Etme Koşulları , 4857 sayılı İş Kanunu ilgili maddeleri ve 1475 sayılı Eski İş Kanununun yürürlükte kalan 14 üncü maddesinde düzenlenmiştir.
İşçinin kıdem tazminatı hak etmesi için, aynı işverene bağlı çalışma süresinin en az 1 yıl olması koşulunu sağlamak şartıyla;
- İşçinin kendi isteği ile işten ayrılmamış olması, sözleşmenin işveren tarafından sona erdirilmesi ya da kendiliğinden sona ermesi,
- İşçi kendi isteği ile ayrılıyorsa, ayrılma nedeninin İş Kanunu´nun 24. maddesinde belirtilen işçinin haklı bir nedene dayanarak derhal iş bırakma şartına bağlı olması,
- İşçinin işveren tarafından işten çıkarılma nedeninin İş Kanunu madde 25/b´ de belirtilen ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışları nedeniyle olmaması,
- İşçinin askerlik görevi nedeni ile işten ayrılması,
- Kadın işçi çalışırken evlenmiş ise, evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde iş sözleşmesini evlilik nedeniyle sona erdirmesi,
- İşçinin emeklilik şartlarını yerine getirmiş olup ilgili kuruma müracaat etmiş olması,
- İşçinin sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısı şartını doldurup, sadece yaşını doldurmasını beklerken kendi isteğiyle işten ayrılmak istemesi; yani 15 yıllık sigortalılık süresini ve 3600 prim gün sayısını tamamlamasıyla iş sözleşmesini feshi,
- İşçinin ölümü nedeni ile sözleşmenin kendiliğinden feshi (hak sahipleri veya yasal varisleri), nedeniyle işçi kıdem tazminatına hak kazanacaktır.
Bunların dışında;
İş şartları işveren tarafından tek taraflı olarak değiştirilir ve işçi bu şartlar altında çalışmak istemez ise 6 iş günü içinde iş akdini haklı olarak feshedebilir ve kıdem tazminatına hak kazanır.
Çalışılan günlerin SGK´ya eksik bildirilmesi halinde işçi iş akdini haklı olarak feshedebilir ve kıdem tazminatına hak kazanır.
Zamanaşımı süresi nedir?
Bu öyle bir süredir ki; bu sürenin dolmasından sonra, alacaklı taraf dava açsa ve borçlu olan taraf zamanaşımı itirazında bulunsa, bu alacak talebi mahkeme tarafından reddedilir. Örneğin alacak 5 yıllık zamanaşımına tabi ise; 5 yıl dolduktan sonra dava açılsa bile, karşı taraf zamanaşımı defini ileri sürerek, borcunu ödemekten kurtulacaktır.
İş Kanununda eski zamanaşımı süreleri
Önce eskisinden bahsetmek daha doğru olacaktır. 12/10/2017 tarihinden önce zamanaşımı süreleri şöyleydi:
- Maaş, fazla mesai, genel tatil vb. ücretlerde 5 yıl
- Kıdem tazminatı, ihbar tazminatı vb. tazminatlarda 10 yıl
- 01/07/2012 tarihinden önce işten ayrılan işçiler için yıllık izin ücreti zamanaşımı 5 yıl ve 01/07/2012 tarihi ve sonrasında işten ayrılan işçi için zamanaşımı süresi 10 yıl
İş Kanununda yeni zamanaşımı süreleri
12/10/2017 tarihinden itibaren ise aşağıda yer alan alacaklar bakımından zamanaşımı süreleri 5 yıl olmuştur:
- Kıdem tazminatı
- İhbar tazminatı
- Kötü niyet tazminatı
- İşe başlatmama tazminatı
- Eşitlik ilkesine aykırılıktan kaynaklanan tazminat
- Yıllık izin ücreti
- Diğer tüm ücret alacakları (Maaş, genel tatil, fazla mesai, hafta tatili vb.)
Önce işten ayrılanların zamanaşımı süresi ne olacak?
- 12/10/2017 tarihinden sonra işten ayrılan her işçi yukarıda belirtilen yeni zamanaşımı sürelerine tabi olacaktır. Ancak bu tarihten önce işten ayrılanlar ne olacak? Bu işçiler eski zamanaşımı sürelerine tabi olacaktır. Ancak burada da bir ayrıntı vardır.
- Bunu bir örnekle açıklayalım. Diyelim ki işçinin işten ayrılış tarihi 23/05/2015 olsun. Bu işçinin kıdem tazminatı için zamanaşımı süresi eski mevzuata tabidir ve 10 yıldır. Ancak kanun koyucu burada bir sınırlama getirmiş ve zamanaşımı süresinin henüz dolmamış kısmının, yeni süreden uzun olamayacağını belirtmiştir. Bu durumda bu alacak için zamanaşımının son günü 23/05/2025 değil, kanunun yürürlüğe girdiği tarihten 5 yıl sonrası yani 12/10/2022 olacaktır.
Bir yazımızın daha sonuna gelirken, kıdem tazminatı koşullarında bahsini ettiğimiz kıdem tazminatına hak kazanma koşullarını madde madde ayrıntılı olarak önümüzdeki haftalarda inceleyebileceğimizi belirtir, saygılarımı sunarım.
Av. Esra ARSLAN
Paşa Mah. 13 Sk. No:29 D:5 Teraman Apt. Akhisar/MANİSA
